Το «πείραμα» της πλατείας Εξαρχείων

Οι κάτοικοι απομάκρυναν τους τοξικομανείς και μπορούν πλέον να τη διασχίζουν άφοβα και να απολαμβάνουν τη δροσιά της

«Ησυχία, πείραμα σε εξέλιξη». Οι παλιοί έχουν να το λένε: τέτοιο πράγμα δεν έχει ξαναγίνει. Τα παιδιά της γειτονιάς είναι ακόμα σαστισμένα από ό, τι έχει συμβεί. «Είναι η πρώτη φορά που πατάω στην πλατεία», λέει στην «Κ» ο 16χρονος Αντώνης από το 5ο Λύκειο Εξαρχείων. «Ζω εδώ όλη μου τη ζωή και είναι η πρώτη φορά που πατάω πλατεία –όχι καφετέρια, πλατεία», τονίζει και
κλωτσάει την μπάλα που φτάνει στα πόδια του.   «Μέρες Μουντιάλ, έτσι;», φωνάζει στην παρέα.
Εδώ κι ένα μήνα περίπου, στα Εξάρχεια επιχειρείται ένα πείραμα: η «επανάκτηση» της πλατείας. Κάτοικοι και καταστηματάρχες είναι φειδωλοί στις δηλώσεις τους, «νωρίς είναι», «ας μην το γρουσουζέψουμε», «μη γράψετε τίποτα, θα δούμε τι θα γίνει», αλλά η ικανοποίηση γι’ αυτό που αυθόρμητα κατόρθωσαν και κυρίως για το μόνιασμα που αυτό προϋπέθετε δεν κρύβεται. Και ήταν αυθόρμητο, πηγαίο. Οσο και επικίνδυνο...
Ξεχείλισε το ποτήριΟλα ξεκίνησαν ένα Σάββατο, όταν στην πλατεία εκτυλίχθηκε ένα δυσάρεστο περιστατικό. Ενα από τα πολλά. Μια κοπέλα κυνηγήθηκε από δύο τοξικομανείς που επιχείρησαν να της αρπάξουν την τσάντα. «Η γυναίκα έτρεξε και δεν γύρισε ούτε να κοιτάξει πίσω», λέει στην «Κ» αυτόπτης μάρτυρας. «Ημασταν θυμάμαι, τρεις - τέσσερις τότε, που απλώς κοιταχτήκαμε. Δεν χρειάστηκε τίποτε άλλο. Με ένα βλέμμα ήταν σαν να συνεννοηθήκαμε. Είχαμε νιώσει ότι αυτή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε ένα ποτήρι που γέμιζε εδώ και δεκαετίες. Νιώσαμε συνενοχή γι’ αυτό που συνέβη στην κοπέλα». Χωρίς να το πολυσκεφθούν, έβγαλαν ένα τραπεζάκι και δυο-τρεις καρέκλες στην πλατεία, έστησαν όπως όπως μια μικροφωνική εγκατάσταση και άρχισαν να εκπέμπουν το μήνυμά τους: «Εξω η πρέζα από την πλατεία». «Κι εμείς οι ίδιοι δεν ξέραμε τι κάναμε. Τόσο παρορμητικό ήταν. Ξέραμε όμως ότι απευθυνόμασταν στους εμπόρους, στους διακινητές, όχι στα άρρωστα παιδιά. Αυτά είναι τα μόνα που δεν φταίνε». Τις επόμενες ημέρες, η ομάδα μεγάλωσε, στόμα με στόμα η προσπάθεια έγινε γνωστή σε κάθε γωνιά των Εξαρχείων – κάτοικοι, καταστηματάρχες, φοιτητές, δάσκαλοι από τα σχολεία, εργαζόμενοι στα μπαρ και τα μαγαζιά αγκάλιασαν την πρωτοβουλία. Για πρώτη ίσως φορά, όλοι ενώθηκαν γύρω από τον ίδιο σκοπό, οι όποιες διαφορές υποχώρησαν. Τυπώθηκαν φυλλάδια. Ο κόσμος ανέβαινε στις ταράτσες των πολυκατοικιών και τα πετούσε στην πλατεία. «Ηταν ξεσηκωμός της γειτονιάς. Αντίδραση από “μέσα”. Να κάνουμε κάτι κι εμείς, να μην περιμένουμε όλο από άλλους», λένε στην «Κ» κάτοικοι («δεν χρειάζονται ονόματα, είμαστε όλοι μαζί»). Σιγά σιγά, το γνωστό πλήθος της πλατείας αραίωνε. Εκπληκτοι όλοι παρατηρούσαν τις αλλαγές. Δεν βεβαιώθηκαν, όμως, για το μέγεθος του «επιτεύγματος» παρά μόνον όταν άρχισαν να ξεμυτίζουν τα πρώτα παιδιά. «Ηταν συγκινητικό το θέαμα να βλέπεις παιδιά να παίζουν στην πλατεία. Οι περισσότεροι δεν το έχουμε δει ποτέ», αναφέρουν.
Αλλαξε εικόναΣήμερα, η εικόνα της πλατείας Εξαρχείων δεν θυμίζει σε τίποτα εκείνη, μόλις πριν από ένα μήνα. Καθαρή –κάτοικοι ανέλαβαν τον καθαρισμό και τον καλλωπισμό, το άγαλμα-σύμβολο της πλατείας, το σύμπλεγμα των «Τριών Ερώτων» έλαμψε–, δροσερή –τα δένδρα και τα φυτά ποτίζονται συστηματικά– και κυρίως ζωντανή – στη θέση των χρηστών, παιδιά που παίζουν μπάσκετ (έχει στηθεί μπασκέτα), σκάκι, τάβλι και ποδοσφαιράκι, παρέες ηλικιωμένων στα παγκάκια, πηγαδάκια φοιτητών στα πεζούλια. Χωρίς βία, χωρίς φωνές, χωρίς αστυνομία, χωρίς φανφάρες, κινούμενοι πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί (οι ισορροπίες είναι ευαίσθητες στην περιοχή), οι Εξαρχειώτες δείχνουν να κατορθώνουν αυτό που η πολιτεία δεν είχε πετύχει εδώ και δεκαετίες. Να διώξουν τον θάνατο, τον φόβο, την αρρώστια από μια κεντρική αστική πλατεία. Οπως όλοι μαρτυρούν, τους τελευταίους μήνες, η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο. Μπορεί οι περιπολίες της αστυνομίας να είχαν αυξηθεί, το αλισβερίσι όμως έδινε κι έπαιρνε στην πλατεία μπροστά στα μάτια των περαστικών. «Ξέρουμε ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε με αυτό που συνέβη. Απλώς μετατοπίστηκε. Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί έφυγαν από τα Εξάρχεια για να πάνε κάπου αλλού. Η πολιτεία θα πρέπει να τους φροντίσει. Αλλά, ειλικρινά, δεν πήγαινε άλλο... Ξέρετε, σήμερα το μεσημέρι, πήγα κι έκατσα στην πλατεία δύο ώρες. Ηταν η πρώτη φορά. Κι εσείς θυμάστε πότε την είχατε διασχίσει βράδυ τελευταία φορά;».
kathimerini.gr